Świadectwa charakterystyki energetycznej są dokumentami, które określają wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem budynku lub lokalu, czyli energii na potrzeby ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji, a w przypadku budynków użyteczności publicznej również oświetlenia.

Dla potrzeb sporządzenia charakterystyki energetycznej budynków przemysłowych i magazynowych nie uwzględnia się ilości energii dostarczanej do tych budynków dla celów technologiczno-produkcyjnych. W świadectwie ocenia się wielkość zapotrzebowania na energię wynikającego z przeznaczenia i standardu budynku oraz jego systemów instalacyjnych, czyli na podstawie jego stałych, obiektywnych cech, a nie na podstawie pomiaru zużycia energii, gdyż trudno poddać obiektywnej ocenie sposób użytkowania budynku przez jego użytkowników

Świadectwo charakterystyki energetycznej musi posiadać każdy budynek oddawany do użytkowania, a także każdy budynek lub lokal sprzedawany albo wynajmowany.

Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie domu należy dołączyć świadectwo charakterystyki energetycznej budynku (art.57, ust.1, pkt 7 Prawa budowlanego). I nie ma znaczenia czy budowa została rozpoczęta przed datą 01.01.2009, czy eż później.
Dotyczy to również rozbudowy domu.

Bez świadectwa zgłoszenia zakończenia budowy nie będzie ona przyjęta i nie będzie można legalnie zamieszkać w gotowym domu.

Certyfikat energetyczny należy przekazać nabywcy w przypadku przeniesienia własności budynku lub lokalu oraz zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Należy go również udostępnić najemcy budynku lub lokalu.

Przy kupnie domu lub mieszkania od dewelopera, możemy zażądać od niego przedstawienia certyfikatu energetycznego, bo każdy obiekt oddany do użytku po 01.01.1009 musi go posiadać.

W przypadku budynków zasilanych z sieci ciepłowniczej lub budynków z instalacją centralnego ogrzewania właściciel lub zarządca budynku ma obowiązek uzyskania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku i przekazania jego kopii nieodpłatnie właścicielowi lokalu mieszkalnego lub osobie, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia złożenia przez niego wniosku w tej sprawie.

Kupno lub sprzedaż domu (mieszkania) na rynku wtórnym

W art.5, ust.4 Prawa budowlanego stwierdza się, że w przypadku przeniesienia własności budynku lub mieszkania (z wyjątkiem umowy między spółdzielnią mieszkaniową a osobą, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu) zbywca przekazuje nabywcy świadectwo energetyczne. Należy jednak dodać, że takie transakcje są nadal możliwe bez świadectwa i zależy to tylko od woli obu stron umowy.

Notariusz na dzień dzisiejszy nie może odmówić sporządzenia aktu notarialnego, jeśli sprzedający nie ma świadectwa, a kupujący go nie zażąda. Nie ma też żadnych sankcji karnych dla właścicieli, którzy sprzedadzą swoją nieruchomość bez certyfikatu energetycznego.

W przypadku budynków zasilanych z sieci ciepłowniczej lub budynków z instalacją centralnego ogrzewania właściciel lub zarządca budynku ma obowiązek uzyskania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku i przekazania jego kopii nieodpłatnie właścicielowi lokalu mieszkalnego lub osobie, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia złożenia przez niego wniosku w tej sprawie.

Jeśli kupujemy dom lub mieszkanie, powinniśmy domagać się jednak tego dokumentu, żeby oszacować przyszły koszt utrzymania nieruchomości, bo bank może uzależnić naszą zdolność kredytową, a zatem wysokość kredytu, od wielkości zapotrzebowania na energię budynku lub domu.

Nowelizacja Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (tzw. recast EPBD), zobowiązuje wszystkie kraje UE do wprowadzenia systemu kar za brak certyfikatu energetycznego.

Wynajem lub sprzedaż domu (mieszkania)

Zgodnie z przepisami wynajmujący udostępnia najemcy świadectwo energetyczne, czyli powinien przedstawić je do wglądu lub przekazać jego kopię. Tak samo jak w przypadku kupna lub sprzedaży na rynku wtórnym bez żadnych konsekwencji można ten obowiązek pominąć.